Con người đã thực tập thiền định từ hàng nghìn năm nay, nhưng giới khoa học lại chỉ mới chập chững những bước đi đầu tiên nhằm nghiên cứu xem, tại sao một hoạt động tưởng chừng rất đơn giản như vậy lại có thể đem lại những thay đổi thường được mô tả là “kỳ diệu” đến như vậy tới con người, cả về tinh thần lẫn thể chất.
Lợi ích của việc hành thiền
Thực tế, thiền định không chỉ đơn giản là ngồi im và cố gắng không làm gì hết. Khi thực tập thiền định, người ngồi thiền sẽ tập trung vào một hiện tượng/sự vật cụ thể, nhưng thường mọi người sẽ lựa chọn tập trung vào hơi thở, quan sát trí óc của chính bản thân mình đang thơ thẩn nơi nào, rồi cố gắng đưa trí óc quay trở về với hơi thở.
Những hoạt động tưởng như hết sức đơn giản và vô bổ trong thiền định có thể giúp người tập hiểu rõ hơn về tâm trí mình, cải thiện khả năng làm chủ môi trường xung quanh, thay vì để cho môi trường điều khiển cách mình trải nghiệm cuộc sống.
Gần đây, các nhà khoa học thần kinh còn nhận ra rằng, thực tập thiền định giúp điều hòa mạch máu, từ đó cải thiện sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần.
Một trong những tác dụng đáng kinh ngạc của thiền định đó là, thực tập thiền định đem lại cả lợi ích ngắn hạn và dài hạn lên cơ thể và trí não. Một nghiên cứu của Đại học Harvard chỉ ra rằng, cơ thể trở nên thư giãn sau khi thiền giúp làm giảm các mã gen khiến con người dễ bị kích động và phát triển các mã gen làm tăng tuổi thọ của DNA. Tuy nhiên, phản ứng này chỉ kéo dài trong vài phút mà thôi. Một vài lợi ích ngắn hạn khác của thiền định còn có thể kể đến như giảm căng thẳng, giảm huyết áp, tăng sự tập trung, từ đó con người có thể đưa ra những sự lựa chọn sáng suốt hơn.
Đối với các thiền sư chuyên nghiệp, là những người thực tập thiền định liên tục và đều đặn trong thời gian dài, lượng chất xám bên trong não bộ, ở khu vực liên quan đến trí nhớ và xử lý cảm xúc cũng nhiều hơn bình thường. Hành thiền thường xuyên còn giúp cho con người dễ đi vào chánh niệm, tăng khả năng thấu cảm và sức kiên cường.
100 ngày thực tập thiền định
Kyle V. Robinson là luật sư, doanh nhân, đồng thời còn là diễn giả và người ủng hộ lối sống khỏe mạnh. Sau khi nghe quá nhiều lợi ích đến từ việc hành thiền, anh đã thực tập thiền định trong 100 ngày liên tiếp và nhận được những thay đổi tích cực lên cơ thể. Đến giờ, hành thiền là một trong các hoạt không thể thiếu vào mỗi buổi sáng của anh.
Dưới đây là 8 thay đổi rõ ràng và đáng kể nhất mà Robinson nhận thấy sau 100 ngày hành thiền:
1. Trở nên tập trung hơn: Robinson biết cách sống ở hiện tại. Thay vì mải lo lắng về những chuyện chưa xảy ra, anh tập trung làm cho xong việc hiện tại rồi mới làm đến việc tiếp theo. Suy nghĩ của anh cũng rõ ràng hơn.
2. Biết nghĩ trước khi nói: Trước đó giống như bao người, Robinson phản ứng với mọi tình huống bằng cách nói những lời vừa mới nảy ra trong tâm trí. Nhưng nhờ thực tập thiền định, anh đã biết kiềm chế và suy xét xem những lời mình sắp nói có cần thiết và giúp ích được gì hay không. Thậm chí sau khi nói, anh còn tự nhìn nhận lại xem lời nói lúc đó đã là thông minh nhất hay chưa.
3. Trở nên tử tế và biết cảm thông hơn: Robinson đã biết cách đặt mình vào hoàn cảnh của người khác để suy xét. Anh cũng trở nên kiên nhẫn hơn và ít bị bực mình vì những chuyện nhỏ nhặt.
4. Có nhiều năng lượng hơn: Anh ngủ ngon hơn và tỉnh dậy mỗi sáng với một tinh thần phấn chấn. Thậm chí sau một ngày dài làm việc vất vả, đến cuối ngày anh vẫn còn năng lượng để tập thể dục hoặc đi chơi với bạn bè.
